ગણેશ ચતુર્થી: તિબેટમાં ગણપતિ બૌદ્ધ દેવતા કેવી રીતે બન્યા, અહીં તેમનું સ્વરૂપ કેટલું બદલાયું છે?

મહારાષ્ટ્ર સહિત દેશ અને દુનિયાના ઘણા ભાગોમાં બુધવારથી ગણેશ ઉત્સવ શરૂ થઈ રહ્યો છે. ગણપતિની ઓળખ ફક્ત ભારત પૂરતી મર્યાદિત નથી. સમય જતાં, નેપાળ, તિબેટ, શ્રીલંકા, ઇન્ડોનેશિયા, થાઇલેન્ડ, મંગોલિયા, જાપાન, કંબોડિયા અને ઘણા બૌદ્ધ પ્રભુત્વ ધરાવતા વિસ્તારોમાં તેમની પૂજા થવા લાગી. તિબેટનો ઇતિહાસ ખાસ રસપ્રદ છે, જ્યાં એક તરફ ગણપતિને મુશ્કેલી સર્જનાર માનવામાં આવતો હતો, તો બી

જી તરફ, ઘણી જગ્યાએ તેમને બૌદ્ધ તાંત્રિક દેવાલયમાં સ્થાન મળ્યું.

ગણપતિ તિબેટમાં કેવી રીતે પ્રવેશ્યા?

ભારત અને તિબેટ વચ્ચે પ્રાચીન કાળથી સાંસ્કૃતિક અને ધાર્મિક આદાન-પ્રદાન થતું રહ્યું છે. નાલંદા અને વિક્રમશિલા જેવા મહાવિહારોના ઘણા આચાર્યો તિબેટ ગયા અને ત્યાં ધર્મનો ઉપદેશ આપ્યો. ઉપરાંત, તાંત્રિક બૌદ્ધ પરંપરા (વજ્રયાન) માં હિન્દુ દેવતાઓને ધર્મપાલ અથવા રક્ષક દેવતાઓ તરીકે અપનાવવામાં આવ્યા હતા.

ગણપતિનું તિબેટીયનીકરણ મુખ્યત્વે આઠમી-નવમી સદીમાં ગુરુ પદ્મસંભવ (ગુરુ રિનપોચે) ના સમયગાળા દરમિયાન થયું હતું. એવું માનવામાં આવે છે કે તે સમયે બૌદ્ધ પ્રથામાં અવરોધોને પ્રતીકાત્મક રીતે “વિઘ્ના” કહેવામાં આવતા હતા અને ગણપતિને આ અવરોધોના દેવ માનવામાં આવતા હતા અને તેમની પૂજા અને નિયંત્રણ કરવાનો રિવાજ બનાવવામાં આવતો હતો