અમેરિકાની ટેરિફ નીતિએ ભારત, ચીન અને રશિયાને એક પ્લેટફોર્મ પર લાવ્યા છે. વૈશ્વિક આર્થિક સંતુલનમાં એક મોટો ફેરફાર જોવા મળી રહ્યો છે, જ્યાં આ ત્રણેય દેશો ડોલર પર નિર્ભરતા ઘટાડવા અને વેપાર સહયોગ વધારવા તરફ સાથે મળીને આગળ વધી રહ્યા છે. આ જોડાણ આગામી વર્ષોમાં એક નવી વૈશ્વિક મહાસત્તાનું સ્વરૂપ લઈ શકે છે.
તેમની પાસે વિશ્વના અર્થતંત્રનો ત્રીજા ભાગ છે
નિષ્ણાતોના મતે, ભારત, ચીન અને રશિયાનો કુલ GDP (PPP મુજબ) લગભગ 54 ટ્રિલિયન ડોલર છે. આ વિશ્વની આવકના એક તૃતીયાંશ ભાગ જેટલો છે. એટલું જ નહીં, આ ત્રણેય દેશોમાં 3.1 અબજ લોકો રહે છે – એટલે કે, વિશ્વની વસ્તીના લગભગ 38%. મતલબ કે, તેમનું સ્થાનિક બજાર પણ વિશ્વના સૌથી મોટા બજારોમાંનું એક છે.
હવે આ દેશો ડોલર પર નિર્ભર રહેવા માંગતા નથી
રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ પછી, અમેરિકા અને યુરોપે રશિયા પર ઘણા કડક પ્રતિબંધો લાદ્યા. પરંતુ ભારત અને ચીને રશિયા પાસેથી સસ્તું તેલ ખરીદવાનું ચાલુ રાખ્યું – તે પણ ડોલરમાં નહીં, પરંતુ તેમના સ્થાનિક ચલણમાં. આના કારણે આ દેશો વધુ ડોલર એકઠા કરવા લાગ્યા અને હવે તેઓ ડોલર પર પોતાને ઓછા નિર્ભર બનાવવા માંગે છે. નાણાકીય નિષ્ણાત સંદીપ પાંડે સમજાવે છે કે અમેરિકા ઇચ્છે છે કે બાકીના દેશો હજુ પણ ડોલરમાં વ્યવહાર કરે. પરંતુ ભારત, ચીન અને રશિયા હવે પોતાનો રસ્તો પસંદ કરવા માંગે છે. આનાથી વિશ્વની ચલણ વ્યવસ્થા પણ બદલાઈ શકે છે.
લશ્કરી શક્તિ અને ઉર્જામાં પણ મોટું વર્ચસ્વ
ભારત, ચીન અને રશિયા હવે માત્ર વેપારમાં જ નહીં પરંતુ લશ્કરી શક્તિ અને ઉર્જામાં પણ વિશ્વના મોટા ખેલાડીઓ બની ગયા છે. ત્રણેય દેશોનો કુલ સંરક્ષણ ખર્ચ લગભગ 549 અબજ ડોલર છે. તે જ સમયે, વિશ્વની 35% ઉર્જા આ દેશોમાં વપરાય છે. ટ્રમ્પની ટેરિફ નીતિએ આ દેશોને અહેસાસ કરાવ્યો છે કે જો તેઓ એક થાય તો તેઓ અમેરિકાની દાદાગીરીનો સામનો કરી શકે છે. અમેરિકા અન્ય દેશોને ફક્ત તેની સાથે સંરક્ષણ સોદા કરવા માટે મજબૂર કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે, પરંતુ ભારત હવે રશિયા અને ચીન સાથે જોડાઈને એક અલગ રસ્તો શોધી રહ્યું છે.
ભારત માટે સુવર્ણ તક
સેબી રજિસ્ટર્ડ વિશ્લેષક અવિનાશ ગોરક્ષકર કહે છે કે આ જોડાણ ભારત માટે ખૂબ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. રશિયાથી સસ્તું તેલ મળશે, ચીનથી રોકાણ આવશે અને ભારત તેની IT સેવાઓ અને માનવશક્તિથી મોટો નફો કમાઈ શકે છે. આ ઉપરાંત, ભારત હવે ચીનના બેલ્ટ એન્ડ રોડ પ્રોજેક્ટ પર વાટાઘાટો કરવાની સ્થિતિમાં છે. અમેરિકા અને યુરોપની ટેરિફ નીતિઓએ ચીનને નબળું પાડ્યું છે અને હવે ચીનને ભારત જેવા ભાગીદારની જરૂર છે. નાણાકીય નિષ્ણાત મનીષ ભંડારી કહે છે કે, હવે સમય આવી ગયો છે કે દુનિયાને ચીન + 1 નહીં, પણ ભારત + 2 વિશે વાત કરવાનો સમય આવી ગયો છે. ભારત હવે ફક્ત જોઈ રહ્યું નથી, પણ રમી રહ્યું છે.
