નવી દિલ્હી : નવું નાણાકીય વર્ષ શરૂ થઈ ગયું છે. આ સાથે આવકવેરા રિટર્ન ભરવાનું ટેન્શન પણ વધવા લાગશે. જે લોકો નોકરી કરે છે તેઓ તેમની ઓફિસમાંથી ફોર્મ-16 મેળવવા વિશે જાણતા જ હશે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ફોર્મ-16 શું છે? શું આના વિના પણ ઈન્કમ ટેક્સ રિટર્ન ફાઈલ કરી શકાય છે. વાસ્તવમાં કર્મચારીઓને ફોર્મ-16 આપવામાં આવે છે. પગારદાર લોકો માટે કર ચૂકવવાનું સરળ બનાવવા માટે, એમ્પ્લોયર આવકવેરા કાયદાની કલમ 203 હેઠળ તેના કર્મચારીઓને ફોર્મ-16 જારી કરે છે.
જો આપણે ફોર્મ-16ને તેના મૂળ સ્વરૂપમાં જોઈએ, તો તે તમારા પગારમાંથી કાપવામાં આવેલ TDS (ટેક્સ ડિડક્ટેડ એટ સોર્સ)નું પ્રમાણપત્ર છે. તેમાં તમે તમારા પગાર પર કેટલો ટેક્સ એડવાન્સ જમા કરાવ્યો છે તેની માહિતી હોય છે. જો તમે તમારી બચત, ઘરનું ભાડું, લોનની વિગતો અને વીમાની વિગતો પણ સબમિટ કરી હોય, તો તમારા એમ્પ્લોયર તેની ગણતરી કરે છે અને તમારી સમગ્ર કર જવાબદારીની વિગતો આપે છે.
હા, તમે ફોર્મ-16 વગર પણ તમારું ઈન્કમ ટેક્સ રિટર્ન (ITR) ફાઈલ કરી શકો છો. આવકવેરા કાયદા અનુસાર, આ ફરજિયાત દસ્તાવેજ નથી. જો તમારી પાસે ફોર્મ-16 નથી, તો પણ તમે તમારું ITR ભરી શકો છો. જો તમારા એમ્પ્લોયર ફોર્મ-16 જારી કરતા નથી, તો પણ તમે આવકવેરા વિભાગની સાઇટ પરથી ફોર્મ-26AS, AIS અથવા TIS પ્રમાણપત્ર મેળવીને તમારા ટેક્સની ગણતરી કરી શકો છો.
ફોર્મ-16 વિના ITR કેવી રીતે ભરવું? – જો તમે ફોર્મ-16 વિના તમારું ITR ફાઇલ કરવા માંગો છો, તો તમારે તમારી સાથે કેટલાક દસ્તાવેજોની જરૂર પડશે. તમારે તમારી સેલેરી સ્લિપ, બેંક સ્ટેટમેન્ટ, બેંકનું TDS પ્રમાણપત્ર, મકાન ભાડાનો પુરાવો અને LTA, રોકાણનો પુરાવો અને ફોર્મ-26AS અથવા AIS અથવા TISની જરૂર છે. જેમ ફોર્મ-16માં તમારી કરપાત્ર આવકની વિગતો હોય છે. એ જ રીતે તમારે તમારી કરપાત્ર આવકની ગણતરી કરવી પડશે. તમે મેન્યુઅલી અથવા ઘણા ઓનલાઈન ટૂલ્સની મદદથી તેની ગણતરી કરો છો.
આવકવેરા સાઇટ પરથી ફોર્મ-26AS અથવા AIS ડાઉનલોડ કરીને, તમને તમારા TDSની વિગતો મળશે. જો તે કાપવામાં આવે છે, તો તમે તેને ગણી શકો છો. તમે તમારા 80C, 80D અને અન્ય રોકાણોની ગણતરી કરી શકો છો અને તમારી કરપાત્ર આવક પર પહોંચવા માટે તેમને કુલ આવકમાંથી બાદ કરી શકો છો. જો તમારી પાસે અન્ય કોઈ સ્ત્રોતમાંથી આવક હોય, તો તમે તેની પણ ગણતરી કરી શકો છો. એકવાર તમારી કરપાત્ર આવકની ગણતરી થઈ જાય, પછી તમે સામાન્ય ITRની જેમ તમારું આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરી શકો છો.
