દેશમાં કામદારો માટે મોટા ફેરફારો થઈ રહ્યા છે. કેન્દ્ર સરકાર 1 એપ્રિલ, 2026 થી નવા શ્રમ સંહિતા લાગુ કરવા તરફ ઝડપથી આગળ વધી રહી છે. શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલયે ચારેય શ્રમ સંહિતા માટેના નિયમોને અંતિમ સ્વરૂપ આપવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરી દીધી છે. મંત્રી મનસુખ માંડવિયાએ જણાવ્યું હતું કે આ નિયમો ટૂંક સમયમાં પૂર્વ-પ્રકાશિત કરવામાં આવશે જેથી જનતા 45 દિવસની અંદર પોતાનો પ્રતિસાદ આપી શકે. આ પછી, તેમને સૂચિત કરવામાં આવશે અને નવી સિસ્ટમ લાગુ કરવામાં આવશે.
નવા કામના કલાકો અને ઓવરટાઇમ વ્યવસ્થાઓ
જ્યારે કામની મર્યાદા દિવસમાં આઠ કલાક જ રહે છે, ત્યારે 48 કલાકનું કાર્ય સપ્તાહ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું છે. આનો અર્થ એ છે કે કંપનીઓ કર્મચારીઓને ત્રણ દિવસની રજા આપી શકે છે જ્યારે તેમને ચાર વધારાના કલાક કામ કરવાની જરૂર છે. સ્પષ્ટ ઓવરટાઇમ વ્યવસ્થા પણ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે, જે સુનિશ્ચિત કરે છે કે કર્મચારીઓને તેમના વધારાના કામ માટે સંપૂર્ણ વળતર મળે. આ ફેરફાર કર્મચારીઓને સુગમતા અને સુધારેલ કાર્ય-જીવન સંતુલન પણ પ્રદાન કરશે.
નિમણૂક પત્ર અને સમાન પગારનો અધિકાર
નવા નિયમો અનુસાર, હવે દરેક કર્મચારીને નિમણૂક પત્ર આપવાનું ફરજિયાત બનશે. આનાથી ફક્ત નોકરીની શરતો સ્પષ્ટ થશે નહીં પરંતુ નોકરીની સુરક્ષા પણ વધશે. વધુમાં, “સમાન કામ માટે સમાન પગાર” ની જોગવાઈને મજબૂત બનાવવામાં આવી છે, જે સુનિશ્ચિત કરે છે કે પુરુષો અને સ્ત્રીઓ બંનેને સમાન ભૂમિકા માટે સમાન પગાર મળે.
૪૦+ કર્મચારીઓ માટે મફત આરોગ્ય તપાસ
પહેલી વાર, સરકારે 40 વર્ષ અને તેથી વધુ ઉંમરના કર્મચારીઓ માટે મફત આરોગ્ય તપાસનો ઉમેરો કર્યો છે. આ પગલાને કામદારોના સ્વાસ્થ્ય અને સલામતીમાં સુધારો લાવવાની દિશામાં એક મોટો સુધારો માનવામાં આવે છે.
મહિલાઓને બધી શિફ્ટમાં કામ કરવાની સ્વતંત્રતા
નવો શ્રમ સંહિતા મહિલાઓને દિવસ હોય કે રાત, કોઈપણ શિફ્ટમાં કામ કરવાની સમાન તકો પૂરી પાડે છે. આનાથી મહિલાઓના રોજગાર માટે નવા રસ્તા ખુલશે અને વિવિધ ક્ષેત્રોમાં તેમની ભાગીદારી વધશે.
સામાજિક સુરક્ષાનો વ્યાપ વધશે
સરકાર માર્ચ 2026 સુધીમાં 1 અબજ લોકોને સામાજિક સુરક્ષા કવરેજ હેઠળ લાવવાનું લક્ષ્ય રાખે છે. હાલમાં, આ સંખ્યા આશરે 940 મિલિયન છે. માંડવિયાએ સમજાવ્યું કે 2015 માં ફક્ત 19% કામદારો સામાજિક સુરક્ષા કવરેજ હેઠળ આવરી લેવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ 2025 સુધીમાં આ આંકડો વધીને 64% થી વધુ થઈ જશે.
કેન્દ્ર અને રાજ્યોએ સંયુક્ત રીતે કાયદાનો અમલ કરવો પડશે.
શ્રમ કાયદો “સમાંતર યાદી”નો વિષય હોવાથી, કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો બંનેએ નવા કોડને લાગુ કરવા માટે પોતપોતાના સ્તરે નિયમો સૂચિત કરવા પડશે. તે પછી જ આ નવી શ્રમ પ્રણાલી સમગ્ર દેશમાં એકસાથે લાગુ કરવામાં આવશે. નવા શ્રમ સંહિતાને સૌથી મોટો સુધારો માનવામાં આવે છે જે દેશમાં આપણી કાર્યપદ્ધતિમાં પરિવર્તન લાવશે. તે કંપનીઓ માટે નિયમોમાં એકરૂપતા અને કર્મચારીઓ માટે વધુ સુરક્ષા અને સારી સુવિધાઓ પ્રદાન કરશે.
