ડિસેમ્બર શરૂ થયા પછી, દેશને આર્થિક મોરચે કોઈ નોંધપાત્ર સમાચાર મળ્યા નથી. સરકારની GST આવકમાં ઘટાડો થયો છે, તો બીજી તરફ શેરબજારમાં પણ ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. રૂપિયો પણ સતત ઘટી રહ્યો છે, ઇતિહાસમાં પહેલીવાર 90 ને પાર કરી ગયો છે. એવો પણ અંદાજ છે કે આગામી દિવસોમાં રૂપિયામાં વધુ ઘટાડો જોવા મળી શકે છે, અને તે 91 ના આંકડાને પણ વટાવી શકે છે. જોકે, રૂપિયાના ઘટાડાના ઘણા ગેરફાયદા છે.
નુકસાન સામાન્ય લોકોના ખિસ્સા પર ઊંડી અસર કરે છે, પરંતુ બીજી બાજુ, કેટલાક ફાયદાઓ છે જેની ચર્ચા ભાગ્યે જ થાય છે. રૂપિયાના ભાવ ઘટવાથી ભારતીય નિકાસમાં વધારો થશે. જેમ જેમ ભારતીય માલ વિદેશી ધરતી પર સસ્તો થશે, તેમ તેમ વેચાણ અને માંગ વધશે, જેનાથી દેશની અર્થવ્યવસ્થા અને વૈશ્વિક બજારમાં તેની વિશ્વસનીયતા વધશે. વધુમાં, દેશને ઊંચા ટેરિફમાંથી પણ થોડી રાહત મળશે.
બીજી તરફ, આનાથી દેશના IT ક્ષેત્રને નોંધપાત્ર રાહત મળશે. ભારતીય IT કંપનીઓની સેવાઓ વિદેશમાં વ્યાપકપણે નિકાસ થાય છે. તેથી, AI ના પ્રભાવનો સામનો કરી રહેલી આ કંપનીઓને રૂપિયાના ઘટાડાથી નોંધપાત્ર ફાયદો થાય છે, જે દેશની અર્થવ્યવસ્થાને પણ મજબૂત બનાવે છે. રૂપિયાના ઘટાડાથી ભારતમાં રેમિટન્સ પણ વધી શકે છે. ભારતમાં વધુ ડોલર આવશે, અને લોકોના હાથમાં વધુ રૂપિયા હશે. ચાલો આ ફાયદાઓને વિગતવાર સમજાવીએ.
નિકાસને પ્રોત્સાહન, ઊંચા ટેરિફમાંથી રાહત
રૂપિયાના મૂલ્યમાં ઘટાડો ભારતની નિકાસને વધુ સ્પર્ધાત્મક બનાવશે, જેનાથી ઊંચા યુએસ ટેરિફની અસર ઓછી થશે. ઓક્ટોબર 2025માં રૂપિયાનો વાસ્તવિક અસરકારક વિનિમય દર (REER) ઘટીને 97.47 થયો હતો જે એક વર્ષ પહેલા 107.27 હતો, જે દર્શાવે છે કે ભારતીય ચલણ વધુ પડતા મૂલ્યથી ઓછા મૂલ્યવાળા તરફ આગળ વધ્યું છે. આનાથી નિકાસને ફાયદો થશે અને સસ્તી ચીની આયાત પર કાબુ મળશે. સતત વેપાર અસંતુલનને સંબોધવા માટે આ મહત્વપૂર્ણ છે.
આઇટી અને ફાર્મા ઉદ્યોગોને ફાયદો
IT ઉદ્યોગ, જે AI ના પ્રભાવનો સામનો કરી રહ્યો છે, તે ખુશ થવા જેવી બાબત છે. તેની આવકનો મોટો હિસ્સો ડોલરમાં હોવાથી, ઘટતો રૂપિયો કમાણીમાં વધારો કરે છે. આનાથી તેમને વૈશ્વિક સ્તરે સ્પર્ધા કરવામાં નોંધપાત્ર મદદ મળે છે. રૂપિયાના ઘટાડાથી અગાઉ સેવાઓની નિકાસમાં વધારો થયો છે. તેવી જ રીતે, ફાર્માસ્યુટિકલ ક્ષેત્ર એક મુખ્ય નિકાસકાર છે અને રૂપિયાના ઘટાડાથી તેને નોંધપાત્ર ફાયદો થઈ શકે છે.
રેમિટન્સમાં વધારો થઈ શકે છે
રૂપિયાના મૂલ્યમાં ઘટાડો બિન-નિવાસી ભારતીયોને ઘરે પૈસા મોકલવા માટે પ્રોત્સાહિત કરી શકે છે, કારણ કે ડોલર હવે ભારતીય ચલણમાં વધુ મૂલ્ય મેળવશે. નાણાકીય વર્ષ 2025 માં દેશને અત્યાર સુધીની સૌથી વધુ 135.5 બિલિયન ડોલર રેમિટન્સ મળ્યા, જે એક વર્ષ અગાઉ 118.7 બિલિયન ડોલર હતા. આ પ્રવાહ, ઉચ્ચ સેવા નિકાસ સાથે જોડાયેલા, વેપાર ખાધ ઘટાડવામાં નોંધપાત્ર રીતે મદદ કરે છે.
ડોલર સામે રૂપિયો કેટલો ઘટ્યો છે?
૨૦૨૫માં અત્યાર સુધીમાં ડોલર સામે રૂપિયાનું મૂલ્ય ૫ ટકાથી વધુ ઘટ્યું છે, જેના કારણે તે એશિયાનું સૌથી ખરાબ પ્રદર્શન કરનાર ચલણ બન્યું છે. રૂપિયાને ૮૦ થી ૯૦ સુધી પહોંચવામાં ફક્ત ૭૭૩ ટ્રેડિંગ સત્ર લાગ્યા હતા. બુધવારે, સેન્ટ્રલ બેંક દ્વારા ડોલરના વેચાણ દ્વારા ઘટાડાને હળવો કરવામાં આવે તે પહેલાં ચલણ ૯૦.૩૦ ના ઇન્ટ્રાડે નીચા સ્તરે પહોંચ્યું હતું. તે ૯૦.૨૦ પર બંધ થયું હતું, જે પાછલા સત્રમાં ૮૯.૮૮ હતું.
