એક સમયે વિશ્વનો સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતો દેશ ચીન એક બાળકની કડક નીતિનું પાલન કરતો હતો અને તેના કારણે ત્યાં પ્રજનન દરમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો હતો. હાલમાં, દર 1.18 છે. ચીનની સરકાર તેને વધારવા માટે ઘણા પ્રયાસો કરી રહી છે. તેવી જ રીતે, જાપાનનો પ્રજનન દર 2024 માં ઘટીને 1.15 થઈ ગયો છે.
ભારત પીએમ નરેન્દ્ર મોદીના ‘૨૦૪૭ સુધીમાં વિકસિત ભારત’ના સંકલ્પ પર આગળ વધી રહ્યું છે અને યુવાનો દેશની પ્રગતિમાં પોતાનું શ્રેષ્ઠ યોગદાન આપી રહ્યા છે. પરંતુ હવે એક એવો અહેવાલ બહાર આવ્યો છે જેમાં આ યુવાનો દેશ માટે તણાવ પેદા કરી રહ્યા છે. એવું અનુમાન લગાવવામાં આવી રહ્યું છે કે જો આવું જ ચાલુ રહેશે તો ભારતની સ્થિતિ પણ ચીન અને જાપાન જેવી થઈ શકે છે. દેશમાં પ્રજનન દર ઝડપથી ઘટી રહ્યો હોવાની ચર્ચા છે.
સંયુક્ત રાષ્ટ્રના નવા વસ્તી વિષયક અહેવાલમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે ભારતની વસ્તી એપ્રિલ સુધીમાં ૧૪૬.૩૯ કરોડ સુધી પહોંચવાની ધારણા છે, અને તે એમ પણ કહે છે કે દેશનો કુલ પ્રજનન દર (TFR) ૨.૦ થી નીચે ઘટીને ૧.૯ પર આવી ગયો છે. જ્યારે ભારતમાં રિપ્લેસમેન્ટ સ્તર ૨.૧ થી ઘણું નીચે છે.
