હિંદુ ધર્મમાં મહિલાઓ માટે ઋષિ પંચમીનું વ્રત ખૂબ જ ખાસ માનવામાં આવે છે. આ દિવસે વ્રત કરનારી વિવાહિત મહિલાઓને ઈચ્છિત ફળ મળે છે અને સાથે જ આ વ્રત તેમને જાણી-જોઈને કે અજાણતા કરવામાં આવેલા પાપોથી મુક્તિ અપાવે છે.
ઋષિ પંચમી 2024 વ્રત પૂજા: હિંદુ ધર્મમાં વિવાહિત મહિલાઓ માટે ઋષિ પંચમીના વ્રતનું ઘણું મહત્વ હોય છે. વિવાહિત મહિલાઓ સપ્તર્ષિઓના આશીર્વાદ મેળવવા માટે દર વર્ષે પૂજા કરે છે. માન્યતા છે કે ઋષિ પંચમીનું વ્રત કરવાથી વિવાહિત મહિલાઓને સંતાન પ્રાપ્તિના આશીર્વાદ મળે છે. આ ઉપરાંત દાંપત્ય જીવન ખુશીઓથી ભરેલું રહે છે. દર વર્ષે ભાદ્રપદ મહિનામાં શુક્લ પક્ષની પાંચમના દિવસે ઋષિપંચમીનો તહેવાર ખૂબ જ ઉત્સાહથી ઉજવવામાં આવે છે. આ તહેવાર વિનાયક ચતુર્થીના બીજા દિવસે આવે છે. આ પર્વના દિવસે સપ્ત ઋષિઓ પ્રત્યે આદર ભાવ વ્યક્ત કરવામાં આવે છે. આ વ્રત તમને જાણી જોઈને કે અજાણતા કરેલા પાપોથી મુક્તિ અપાવે છે. આ દિવસે ગંગા સ્નાનનું પણ વિશેષ મહત્વ છે. આ વ્રત કોઈ પુરુષ પોતાની પત્ની માટે પણ રાખી શકે છે.
આ પણ વાંચો : આ ફૂલ ભગવાન ગણેશને પ્રિય છે, ત્વચા અને વાળ માટે ફાયદાકારક
ઋષિ પંચમી પૂજા મુહૂર્ત | ઋષિ પંચમી પૂજા મુહૂર્ત
ઋષિ પંચમીના દિવસે પૂજાનો શુભ સમય 8 સપ્ટેમ્બરના રોજ સવારે 11.03 વાગ્યાથી રાત્રે 01.34 વાગ્યા સુધીનો રહેશે. એવું માનવામાં આવે છે કે ઋષિ પંચમીના દિવસે શુભ સમયે સપ્તર્ષિઓની પૂજા કરવી શુભ માનવામાં આવે છે. તેથી, શુભ સમયે સપ્તર્ષિઓની પૂજા કરો.
ઋષિ પંચમી શુભ યોગ | ઋષિ પંચમીનો શુભ યોગ
પંચાગ મુજબ ઋષિ પંચમીનો દિવસ ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. ગણેશ ચતુર્થી પૂજાનો આ બીજો દિવસ છે અને આ દિવસે 2 શુભ યોગ બની રહ્યા છે. સૌથી પહેલા ઇન્દ્રયોગની રચના થઈ રહી છે, જે સવારથી મોડી રાત સુધી બપોરે 12.05 વાગ્યા સુધી છે. આ સાથે જ રવિ યોગ બપોરે 3.31 વાગ્યાથી બીજા દિવસે 9 સપ્ટેમ્બરે સવારે 6.03 વાગ્યા સુધી રહેશે. રવિ યોગમાં સૂર્યનો પ્રભાવ વધુ માનવામાં આવતો હોવાથી તમામ દોષોને દૂર કરવાની ક્ષમતા છે. સ્વાતિ અને વિશાખા નક્ષત્ર ઋષિ પંચમી પર છે. સ્વાતિ નક્ષત્ર સવારથી બપોરે 3.31 વાગ્યા સુધી છે.
ઋષિ પંચમી પૂજા વિધિ | ઋષિ પંચમી પૂજા વિધિ
ઋષિ પંચમીના દિવસે સવારે વહેલા ઊઠીને સ્નાન વગેરેમાંથી નિવૃત્ત થઈ જવું.
ઘર અને મંદિરને સારી રીતે સાફ કરો અને પૂજા સ્થળ પર એક પોસ્ટ રાખો.
ધૂપ, દીવો, ફળ, ફૂલો, ઘી, પંચામૃત વગેરે જેવી બધી પૂજા સામગ્રી એકત્રિત કરો.
ચોકી પર લાલ કે પીળા રંગનું કપડું પાથર્યા બાદ સપ્તર્ષિની તસવીર લગાવો અને કળશમાં ગંગાનું પાણી ભરો.
તમે ઇચ્છો તો તમારા ગુરુની તસવીર પણ લગાવી શકો છો.
પાત્રમાંથી પાણી લો અને આરાધ્યાને સપ્તર્ષિને અર્પણ કરો અને ધૂપ-દીવો બતાવો.
હવે તેમને ફળ, ફૂલ અને નૈવેદ્ય વગેરે ચઢાવો.
સપ્તર્ષિઓને ફળ અને મીઠાઇ અર્પિત કરો.
સપ્તર્ષિઓના મંત્રોનો જાપ કરો, અને છેલ્લે તમારી ભૂલો માટે માફી માંગો.
સપ્તર્ષિઓના મંત્રોનો જાપ કરો, અને છેલ્લે સપ્તર્ષિઓ પાસેથી આશીર્વાદ મેળવો.
પૂજાના અંતે તમામ લોકોમાં પ્રસાદ વહેંચો અને વડીલોના આશીર્વાદ લો.
ઋષિ પંચમી વ્રત કથા | ઋષિ પંચમી વ્રત કથા
પ્રાચીન કાળમાં, વિદર્ભ દેશમાં એક બ્રાહ્મણ રહેતો હતો, જેનું નામ ઉત્તંકા હતું. બ્રાહ્મણની પત્ની સુશીલા પતિ પ્રત્યે ખૂબ જ સમર્પિત હતી. આ બ્રાહ્મણ દંપતીને એક પુત્ર અને એક પુત્રી હતી. દીકરીના લગ્ન થઈ ગયા પરંતુ થોડા જ સમયમાં તે વિધવા થઈ ગઈ. જેનાથી નારાજ થઈને બ્રાહ્મણ દંપતી પોતાની દીકરી સાથે ગંગા કિનારે ગયું અને ત્યાં ઝૂંપડી બનાવીને રહેવા લાગ્યું.
એક દિવસ બ્રાહ્મણની દીકરી સૂતી હતી ત્યારે તેનું શરીર જીવજંતુઓથી ભરાઈ ગયું. દીકરીની આવી હાલત જોઈને બ્રાહ્મણની પત્ની આઘાતમાં સરી પડી અને પરેશાન થઈ ગઈ, પતિ પાસે પહોંચી અને તેને પૂછ્યું કે આવું કેમ થઈ રહ્યું છે? દીકરીની આ સમસ્યાનો ઉકેલ શોધવા માટે ઉત્તંક સમાધિમાં બેસતાં જ તેમને ખબર પડી કે આ છોકરી પાછલા જન્મમાં તેમની દીકરી છે અને માસિક ધર્મ આવતા જ તેમણે વાસણોને અડકી લીધા છે.
આ સિવાય તેમણે આ જન્મમાં પણ ઋષિ પંચમીનું વ્રત નથી કર્યું અને આ બધા કારણોના કારણે શરીરમાં કીડા પડી ગયા છે. આવી સ્થિતિમાં બધાએ નક્કી કર્યું કે દીકરીને ઋષિ પંચમીનું વ્રત કરાવવું જોઈએ, જેથી તેને આવતા જન્મમાં અડગ રહેવાનું વરદાન મળે.
ઋષિ પંચમીના દિવસે કરો આ કામ . ઋષિ પંચમી દાન
વસ્ત્રો : ગરીબોને વસ્ત્રોનું દાન કરવાથી વિષ્ણુના આશીર્વાદ મળે છે
ભોજન: અન્નદાન કરવાથી દેવી લક્ષ્મીને આશીર્વાદ મળે છે.
ધાબળા: આગામી શિયાળાની ઋતુ માટે ગરીબોને ધાબળાનું દાન કરવાથી #NAME આશીર્વાદ મળે છે? બ્રહ્મા.
ફળ : ફળનું દાન કરવાથી તમામ દેવી દેવતાઓના આશીર્વાદ મળે છે.
ગંગાજળ : ગંગા જળનું દાન કરવાથી મોક્ષ થાય છે.
પુસ્તકો: પુસ્તકોનું દાન કરવાથી જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે.
ધન : ધન દાન કરવાથી ધનલાભ થાય છે.
ઋષિ પંચમી વ્રત દરમિયાન શું ખાવું જોઈએ | ઋષિ પંચમીના ઉપવાસ દરમિયાન શું ખાવું જોઈએ
કેળા, સફરજન, દ્રાક્ષ વગેરે જેવા તમામ પ્રકારના ફળો અને બટાકા, ગાજર, કઠોળ વગેરે જેવા બાફેલા અથવા બાફેલા શાકભાજી ખાઈ શકાય છે. ઉપવાસ દરમિયાન દૂધ અને દહીંનું સેવન કરી શકાય છે અને બદામ, કાજુ, કિશમિશ વગેરે જેવા ડ્રાયફ્રૂટ્સ ખાઈ શકાય છે. તમે બકવ્હીટના લોટમાંથી બનાવેલો ખોરાક જેમ કે પુરી, પરાઠા વગેરે ખાઈ શકો છો અને દૂધ અથવા દહીં સાથે વર્મીસેલી ખાઈ શકો છો. આ વસ્તુઓ ખાવાથી વ્રત તૂટતું નથી.
