અમેરિકાની સેન્ટ્રલ બેન્ક ફેડે પોલિસી રેટમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી. આ કારણે આગામી પોલિસી મીટિંગ સુધી વ્યાજદર 4.25-4.50 ટકાની રેન્જમાં રહેશે. ગયા વર્ષે સતત ત્રણ બેઠકોમાં વ્યાજદરમાં ઘટાડો કરવામાં આવ્યો હતો અને એક ટકા રાહત આપવામાં આવી હતી.
સતત ત્રણ વખત વ્યાજદરમાં ઘટાડો કર્યા બાદ અમેરિકાની મધ્યસ્થ બેન્ક ફેડ રિઝર્વે ફરી એક વખત પોઝ બટન સક્રિય કર્યું છે. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના શપથ બાદ ફેડ વ્યાજદરમાં કાપનો સિલસિલો બંધ કરી દેશે તેવું અનુમાન પહેલાથી જ લગાવવામાં આવી રહ્યું હતું. સપ્ટેમ્બરમાં શરૂ થયેલી રેટ કટ સાઇકલ ડિસેમ્બરમાં પણ ચાલુ રાખવામાં આવી હતી. નવેમ્બર અને ડિસેમ્બરની બેઠકોમાં વધુ બે દરમાં ઘટાડો કરવામાં આવ્યો હતો. આ રીતે વ્યાજદરમાં એક ટકાનો ઘટાડો કરવામાં આવ્યો હતો.
જેનાથી સામાન્ય લોકોને રાહત મળી હતી. પરંતુ આગામી દિવસો માટે ટેન્શન પણ વધી ગયું છે. તે એ છે કે અમેરિકી અર્થવ્યવસ્થા અનુસાર દેશમાં નીતિગત દર ઘણો ઊંચો છે. આ પોલિસી રેટના કારણે અમેરિકન બેન્કો ખૂબ જ પરેશાન હતી. છેલ્લા કેટલાક મહિનાઓમાં રાહત મળી હતી, પરંતુ સામાન્ય લોકોની ઇએમઆઇ અને બેંકોના સ્વાસ્થ્યમાં સુધારો કરવા માટે વધુ કાપ મૂકવાની જરૂર હતી. જેમનો પક્ષ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ બિલકુલ દેખાયો ન હતો. જેના કારણે ફેડે આ ચક્રને અટકાવી દીધું હતું.
ફેડ રેટમાં કોઈ ફેરફાર થયો નથી
અમેરિકાની સેન્ટ્રલ બેન્ક ફેડે પોલિસી રેટમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી. આ કારણે આગામી પોલિસી મીટિંગ સુધી વ્યાજદર 4.25-4.50 ટકાની રેન્જમાં રહેશે. આ નિર્ણયનું સૌથી મોટું દબાણ મોંઘવારી નહીં પરંતુ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ છે. જેઓ લાંબા સમયથી રેટ કટનો વિરોધ કરતા જોવા મળ્યા હતા. તેઓ પોતાના ચૂંટણી પ્રચારમાં પણ આ કાપનો વિરોધ કરતા દેખાયા હતા. સાથે જ તેઓ અર્થતંત્રને આગળ વધારવાની તરફેણમાં દેખાયા હતા. જે રેટ કટ દ્વારા બિલકુલ કરી શકાતું નથી. જેના કારણે ફેડને આ સાઇકલ પર બ્રેક લગાવવાની ફરજ પડી હતી. ફેડના ચેરમેને જણાવ્યું હતું કે, ચાલુ વર્ષમાં માત્ર બે જ દરની શક્યતા છે. જૂન મહિનામાં વ્યાજદરમાં ઘટાડો થઈ શકે છે. વર્ષના અંતમાં કટ જોવા મળી શકે છે.
2024માં એક ટકાનો ઘટાડો થયો હતો
ગયા વર્ષે ફેડે ત્રણ વખત વ્યાજના દરમાં ઘટાડો કર્યો હતો. સપ્ટેમ્બર મહિનામાં આ સિલસિલો 0.50 ટકાના ઘટાડા સાથે શરૂ થયો હતો. ત્યાર બાદ નવેમ્બર મહિનામાં આવા સમયે રેટમાં ઘટાડો કરવામાં આવ્યો હતો. જ્યારે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિની પસંદગી કરી હતી. આ સાથે જ ફેડે જે આક્રમક રીતે કટિંગ શરૂ કર્યું છે તે અટકશે નહીં, પરંતુ તે ચોક્કસપણે ધીમું પડશે તેવા સંકેતો પણ મળ્યા હતા. નવેમ્બર મહિનામાં 0.25 ટકાનો ઘટાડો નોંધાયો હતો. ડિસેમ્બરમાં આ સ્પષ્ટ થયું હતું અને કાપ ૦.૨૫ ટકા સુધી મર્યાદિત કરવામાં આવ્યો હતો. તેમણે એવો પણ સંકેત આપ્યો હતો કે જાન્યુઆરી મહિનામાં યોજાનારી ફેડની બેઠકમાં કોઇ ફેરફાર કરવામાં નહીં આવે. હવે શરૂ થયેલી આ શ્રેણી વધુ કેટલીક બેઠકો માટે ચાલુ રાખી શકે છે.
શેર બજારમાં કડાકો
ફેડ રેટની જાહેરાત થતા જ અમેરિકી શેરબજારમાં જોરદાર ઘટાડો નોંધાયો હતો. ટ્રેડિંગ સેશન દરમિયાન નાસ્ડેક 1 ટકાથી વધુના ઘટાડા સાથે કારોબાર કરતી દેખાઈ રહી છે. તો બીજી બાજુ ડાઓ જોન્સમાં ટ્રેડિંગ સેશન દરમિયાન 0.50 ટકા સુધીનો ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. એસએન્ડપી 500માં લગભગ એક ટકાનો ઘટાડો જોવાને મળ્યો છે.
જો શેરની વાત કરીએ તો ટેસ્લાના શેરમાં 3 ટકાનો ઘટાડો નોંધાયો હતો. તે જ સમયે, એમેઝોનના શેરમાં 0.50 ટકાનો ઘટાડો શરૂ થયો હતો. વિશ્વની સૌથી મોટી કંપનીઓમાંની એક એપલના શેરમાં પણ 0.50 ટકા સાથે કારોબાર થતો જોવા મળ્યો હતો. માઇક્રોસોફ્ટના શેરમાં એક ટકાથી વધુનો ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. એનવીડિયાના શેરમાં સૌથી વધુ લગભગ 7 ટકાનો ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો.
સોનાના ભાવમાં ઘટાડો
યુએસ કોમેક્સ માર્કેટમાં સોનાની કિંમત ઘટી રહી છે. આનું મુખ્ય કારણ ડોલર ઇન્ડેક્સનો વધારો છે. જાણકારોના મતે ડોલર વધવાનું મુખ્ય કારણ વર્ષમાં વધુ બે કટકાની શક્યતા છે. કોમેક્સ પર સોનાનો વાયદો લગભગ 7 ડોલર પ્રતિ ઔંસના ઘટાડા સાથે 2,787.90 ડોલર પ્રતિ ઔંસ પર કારોબાર કરી રહ્યો છે. બીજી તરફ સોનાનો સ્પોટ ભાવ 18 ડોલર પ્રતિ ઔંસ ઘટીને 2,745.24 ડોલર પ્રતિ ઔંસ પર આવી ગયો છે. જ્યારે ચાંદીના ભાવમાં વધારો થઈ રહ્યો છે. સિલ્વર ફ્યૂચર 1.55 ટકા વધીને 31.36 ડોલર પ્રતિ ઔંસ પર છે. જ્યારે સિલ્વર સ્પોટની કિંમત 0.70 ટકાના વધારા સાથે 30.63 ના સ્તર પર કારોબાર કરતી જોવા મળી રહી છે.
ભારત પર શું અસર થશે?
અમેરિકાની મધ્યસ્થ બેન્કે ભલે તેના રેટ કટમાં બ્રેક લગાવી દીધી હોય, પરંતુ ભારતની સેન્ટ્રલ બેન્ક ફેબ્રુઆરી મહિનામાં રેટ કટની જાહેરાત કરી શકે છે. મોર્ગન સ્ટેનલીના રિપોર્ટ મુજબ આરબીઆઈ એમપીસીમાં 0.25 ટકાનો ઘટાડો થઈ શકે છે. જે બાદ આરબીઆઈનો પોલિસી રેટ 6.25 ટકા પર દેખાઈ શકે છે. જો આવું થશે તો આરબીઆઈ એમપીસી મે 2022 બાદ રેપો રેટમાં ઘટાડો કરશે. જે 0.40 ટકા જોવા મળ્યો હતો.
ખાસ વાત એ છે કે આરબીઆઈના નવા ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રા પહેલીવાર એમપીસીના પોલિસી રેટની જાહેરાત કરશે. તે પહેલાં, ફેબ્રુઆરી 2023 થી વ્યાજ દરોમાં વિરામ બટન દબાવનારા પૂર્વ રાજ્યપાલ શક્તિકાંત દાસ તેમની નિવૃત્તિ સુધી દબાયેલા રહ્યા હતા. હાલ દેશમાં મોંઘવારી દર 5 ટકાથી ઉપર છે. બીજી બાજુ બીજા ક્વાર્ટરમાં દેશનો આર્થિક ગ્રોથ ઘટીને 6 ટકાથી નીચે આવી ગયો છે. એક અંદાજ મુજબ ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં દેશનો જીડીપી પણ 7 ટકાથી નીચે રહી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં આરબીઆઈ માટે રસ્તો બિલકુલ સરળ થવાનો નથી.
