ચીન બેઇજિંગમાં SCO સમિટ અને વિજય દિવસ લશ્કરી પરેડનું આયોજન કરી રહ્યું છે. ઘણા દેશોના નેતાઓ પરેડમાં હાજરી આપશે, પરંતુ ભારતે ભાગ લેવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. ભારત-જાપાન સંબંધો અને ઇન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં સંતુલન જાળવવાની વ્યૂહરચનાને કારણે આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો.
દક્ષિણપૂર્વ એશિયામાંથી, કંબોડિયાના રાજા નોરોડોમ સિહામોની, લાઓસના રાષ્ટ્રપતિ થોંગલૂન સિસોલિથ અને વિયેતનામના રાષ્ટ્રપતિ લુઓંગ ક્વાંગ પણ હાજરી આપશે. દક્ષિણ કોરિયાના સંસદના અધ્યક્ષ વૂ વોન-શિક પણ પરેડમાં હાજરી આપશે.
ચીન દુનિયાને પોતાની શક્તિ બતાવશે
ચીન પરેડમાં પોતાની અદ્યતન લશ્કરી શક્તિનું પ્રદર્શન કરશે. તેમાં 100 થી વધુ ફાઇટર પ્લેન, મિસાઇલ અને ટેન્ક સામેલ થશે. બેઇજિંગ તેને તેના સાથી દેશો સાથે એકતાનું પ્રદર્શન તરીકે ધ્યાનમાં લઈ રહ્યું છે. ખાસ કરીને એવા સમયે જ્યારે પશ્ચિમી દેશો રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ અને એશિયા-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં ચીનની નીતિઓથી અસ્વસ્થ છે.
ભારત ચીનની પરેડમાં ભાગ નહીં લે
ભારત, તુર્કી અને ઇજિપ્ત જેવા દેશોના ટોચના નેતાઓ ફક્ત SCO સમિટ સુધી જ હાજર રહેશે અને પરેડ પહેલા પાછા ફરશે. ભારતે સ્પષ્ટપણે સંકેત આપ્યો છે કે તે ચીનની લશ્કરી પરેડનો ભાગ નહીં બને. પશ્ચિમી દેશો અને તેમના સાથીઓની જેમ, ભારત પણ આવી પરેડથી અંતર જાળવવાનું પસંદ કરે છે જેથી કોઈપણ લશ્કરી ધરી સાથે ઉભા રહેવાનો સંદેશ બહાર ન જાય.
આ પાછળનું બીજું એક મહત્વનું પાસું એ છે કે ભારત અને જાપાન વચ્ચેના સંબંધો આજે અભૂતપૂર્વ સ્તરે મજબૂત થયા છે. વડા પ્રધાન મોદીએ તાજેતરમાં ટોક્યોની મુલાકાત લીધી હતી, જ્યાં બંને દેશોએ આગામી દાયકા માટે એક સામાન્ય દ્રષ્ટિકોણ અપનાવ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં, વિજય દિવસ પરેડમાં ચીનની ભાગીદારી, જેનો સીધો પ્રતીકાત્મક સંદેશ જાપાન પર વિજય સાથે સંબંધિત છે, તે ભારત-જાપાન સંબંધો પર પ્રતિકૂળ અસર કરી શકે છે. ભારતે જાપાનની સંવેદનશીલતાનો આદર કરીને આ કાર્યક્રમથી અંતર જાળવી રાખ્યું છે.
ભારત ચીનની પરેડમાં કેમ ભાગ નહીં લે?
ભારત ચીન સાથેના સંબંધો બગાડવા માંગતું નથી, પરંતુ તેની પ્રાથમિકતા ક્વાડ જેવી પહેલમાં જાપાન, અમેરિકા અને ઓસ્ટ્રેલિયા સાથે હાથ મિલાવીને ઈન્ડો-પેસિફિકમાં સંતુલન બનાવવાની છે. આવી સ્થિતિમાં, લશ્કરી પરેડમાં ચીનની હાજરી ભારતને રાજકીય રીતે ખોટો સંદેશ આપી શકે છે.
૩ સપ્ટેમ્બરના રોજ ચીનની વિજય દિવસ પરેડ ખરેખર જાપાન પરના વિજયની સ્મૃતિ સાથે સંબંધિત છે. તેમાં ભાગ લેવો એ જાપાનની સંવેદનશીલતા વિરુદ્ધ ગણી શકાય, જ્યારે ભારત જાપાનને પોતાનો નજીકનો ભાગીદાર માને છે. SCOમાં હાજર રહીને, ભારત પ્રાદેશિક સહયોગ અને રાજદ્વારી સંવાદનો પણ ભાગ બન્યું છે, પરંતુ પરેડથી અંતર રાખીને, તેણે સ્વતંત્ર વિદેશ નીતિ પર ભાર મૂક્યો છે.
