ICJ એ કંબોડિયાની તરફેણમાં ચુકાદો આપ્યો.
૧૯૬૨માં, આંતરરાષ્ટ્રીય ન્યાયાલય (ICJ) એ કંબોડિયાના પક્ષમાં ચુકાદો આપ્યો, મંદિર પર તેની સાર્વભૌમત્વને માન્યતા આપી. થાઇલેન્ડને તેના સૈનિકો પાછા ખેંચવાનો અને સ્થળ પરથી લેવામાં આવેલી કોઈપણ કલાકૃતિઓ પરત કરવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો. આ નિર્ણયથી થાઇલેન્ડમાં વ્યાપક આક્રોશ ફેલાયો હતો અને ત્યારથી બંને દેશો વચ્ચે રાજદ્વારી તણાવનું કારણ રહ્યું છે.
પરંતુ, કોર્ટના નિર્ણયથી એક મોટો મુદ્દો વણઉકેલાયેલો રહ્યો: મંદિરની આસપાસના 4.6 ચોરસ કિલોમીટરના વિસ્તારનો માલિક કોણ છે?
2008 માં ફરી વિવાદ ઉભો થયો
૨૦૦૮માં જ્યારે કંબોડિયાએ પ્રેહ વિહારને યુનેસ્કો વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ તરીકે નોંધણી કરાવી ત્યારે વિવાદ ફરી ઉગ્ર બન્યો. થાઇલેન્ડે આ પગલાનો સખત વિરોધ કર્યો, તેમને ડર હતો કે તેનાથી મંદિરની આસપાસના વિસ્તાર પર કંબોડિયન નિયંત્રણ કાયદેસર બનશે.
આ પછી 2008 અને 2011 ની વચ્ચે થાઈ અને કંબોડિયન સૈનિકો વચ્ચે ઘણી હિંસક અથડામણો થઈ. આ લડાઈમાં મોર્ટાર ફાયર અને રોકેટ ફાયરનો સમાવેશ થતો હતો, જેમાં ઓછામાં ઓછા 20 લોકો માર્યા ગયા અને હજારો લોકો વિસ્થાપિત થયા.
આ સંઘર્ષ બાદ, કંબોડિયાએ 2011 માં ફરીથી આંતરરાષ્ટ્રીય ન્યાય અદાલત (ICJ) નો દરવાજો ખખડાવ્યો, જેમાં 1962 ના ચુકાદાનું સ્પષ્ટ અર્થઘટન માંગવામાં આવ્યું. 2013 માં, ICJ એ પુષ્ટિ આપી કે મંદિર કંબોડિયાનું છે અને થાઇલેન્ડને આ વિસ્તારમાંથી તેના દળો પાછા ખેંચવાનો આદેશ આપ્યો. કોર્ટે એમ પણ જાહેર કર્યું કે મંદિરની આસપાસનો વિસ્તાર પણ કંબોડિયન સાર્વભૌમત્વ હેઠળ આવે છે. જો કે, થાઇલેન્ડે ભવિષ્યના વિવાદોમાં ICJ ના વધુ હસ્તક્ષેપને નકારી કાઢ્યો અને કહ્યું કે બાકીના તમામ સરહદી મુદ્દાઓ દ્વિપક્ષીય વાટાઘાટો દ્વારા ઉકેલવામાં આવશે.
બંને માટે મંદિર કેમ મહત્વનું છે?
કંબોડિયનો માટે, પ્રેહ વિહાર ખ્મેર વારસો અને સાંસ્કૃતિક ગૌરવનું પ્રતીક છે. તેને દેશના ઇતિહાસમાં સૌથી આધ્યાત્મિક રીતે મહત્વપૂર્ણ રચનાઓમાંની એક માનવામાં આવે છે, જે તેની પ્રાચીન સભ્યતાનો પુરાવો છે.
થાઇલેન્ડ માટે, વિવાદ ફક્ત જમીનનો નથી. રાષ્ટ્રવાદી જૂથો આ પ્રદેશને ત્યાગ કરાયેલ પ્રદેશ માને છે.
પીએમની ખુરશી સુધી પહોંચ્યા
થાઇલેન્ડ-કંબોડિયા સરહદ વિવાદ એ હદ સુધી વધી ગયો છે કે થાઇલેન્ડે તેના વડા પ્રધાનપદ પણ ગુમાવી દીધું છે. ગયા મહિને થાઇલેન્ડ-કંબોડિયા સરહદ પરના વિવાદ દરમિયાન, થાઇલેન્ડના વડા પ્રધાન પટોંગટાર્ન શિનાવાત્રા અને ભૂતપૂર્વ કંબોડિયાના વડા પ્રધાન હુન સેન વચ્ચે 17 મિનિટનો ફોન કોલ લીક થયો હતો. લીક થયેલા કોલમાં, પટોંગટાર્નએ હુન સેનને “કાકા” તરીકે ઓળખાવ્યા હતા અને કેટલાક થાઇ લશ્કરી કમાન્ડરોને આક્રમક ગણાવ્યા હતા .
આનાથી થાઇલેન્ડમાં તીવ્ર પ્રતિક્રિયા જોવા મળી. આનાથી વ્યાપક વિરોધ પ્રદર્શનો થયા અને લશ્કરી-સમર્થક અને રાજાશાહી-સમર્થક જૂથો ગુસ્સે થયા. સૌથી મોટો આંચકો ત્યારે લાગ્યો જ્યારે સરકારના સૌથી મોટા સાથી ભૂમજૈથાઈ પાર્ટીએ ગઠબંધનમાંથી ખસી ગઈ, જેનાથી સરકાર લઘુમતીમાં આવી ગઈ. સૈન્યએ પણ આને રાષ્ટ્રીય સન્માનનું અપમાન માન્યું, જેનાથી રાજકીય દબાણ વધુ વધ્યું. પરિણામે, 29 ઓગસ્ટના રોજ પટોંગટાર્નને પદ પરથી દૂર કરવામાં આવ્યા.
