વર્ષ 2011માં સીરિયામાં શરૂ થયેલા વિદ્રોહે આખરે અસદ સરકારને ઉખાડી ફેંકી દીધી છે. આ દરમિયાન રાષ્ટ્રપતિ બશર અલ-અસદે પોતાના પરિવાર સાથે મોસ્કોમાં શરણ લીધી છે, પરંતુ સવાલ એ ઉઠે છે કે તેમણે સુરક્ષા માટે નજીકના મિત્ર ઈરાન પર ભરોસો કેમ ન કર્યો? સીરિયાથી ઇરાનનું અંતર લગભગ 1900 કિલોમીટર છે, જ્યારે રશિયાનું અંતર 4500 કિલોમીટરથી પણ વધારે છે, તો અસદે મુશ્કેલ સમયમાં પણ તેહરાન ન જવાનો અને મોસ્કો ન જવાનો નિર્ણય કેમ લીધો?
ઇરાનને મધ્ય પૂર્વમાં વધુ એક મોટો ઝટકો લાગ્યો છે. હયાત તહરીર અલ-શામની આગેવાની હેઠળના બળવાખોર જૂથોએ ૧૧ દિવસની અંદર સીરિયામાં ઇરાનની નજીક બશર અલ-અસદની સરકારને ઉથલાવી દીધી હતી, આ દરમિયાન રાષ્ટ્રપતિ બશર અલ-અસદે ઉતાવળમાં રાજીનામું આપી દીધું હતું અને મોસ્કો પહોંચી ગયા હતા. અહેવાલો અનુસાર, સત્તાપલટા પહેલા જ તેમનો પરિવાર મોસ્કો પહોંચી ગયો હતો.
બીજી તરફ સીરિયામાં અસદ સરકારને બચાવવામાં નિષ્ફળ રહેતા રશિયાએ અસદ પરિવારને રાજકીય શરણ આપી છે. અસદ સરકારમાં દમાસ્કસના બે સૌથી નજીકના મિત્રો રશિયા અને ઈરાન રહ્યા છે, સીરિયાથી ઈરાનનું અંતર લગભગ 1900 કિલોમીટર છે જ્યારે રશિયાનું અંતર 4500 કિલોમીટરથી વધુ છે, તો સવાલ એ ઉભો થાય છે કે આ મુશ્કેલ સમયમાં પણ અસદે તેહરાન ન જવાનો અને મોસ્કો જવાનો નિર્ણય કેમ લીધો?
અસદે મોસ્કોમાં આશરો શા માટે લીધો?
ઇરાન ભલે સીરિયાની નજીક હોય, પરંતુ તે મોસ્કો જેવી સુરક્ષા પૂરી પાડી શકે નહીં. થોડા મહિના પહેલા તેહરાનમાં સ્ટેટ ગેસ્ટ તરીકે આવેલા હમાસના ચીફ ઇસ્માઇલ હનિયાહનું એક હુમલામાં મોત થયું હતું. હનિયાની હત્યાની જવાબદારી ઇઝરાયલે લીધી નથી, પરંતુ નિષ્ણાતો આ હુમલા માટે ઇઝરાયેલને જવાબદાર ગણાવે છે. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે સીરિયાના મુદ્દે તુર્કી અને ઇઝરાયલ સાથે છે, એટલે કે જો અસદ ઇરાન ગયા તો શક્ય છે કે તુર્કી ઇઝરાયેલના માધ્યમથી તેમના માટે મુશ્કેલીઓ ઉભી કરી શકે છે.
ઈરાનમાં સુરક્ષાની કોઈ ગેરંટી નથી!
ઇરાન પોતે પણ હાલ મોટા સંકટમાં છે. થોડા દિવસો પહેલા મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં ઈઝરાયેલી અધિકારીઓને ટાંકીને દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે ટ્રમ્પના નજીકના સહયોગીઓ ઈરાનમાં સુપ્રીમ લીડર અયાતુલ્લાહ અલી ખામેનીની સત્તાને ઉથલાવવાની યોજના બનાવી રહ્યા છે, તેથી અસદ પરિવાર માટે તેહરાન કરતા મોસ્કોમાં રહેવું વધુ સુરક્ષિત છે.
માત્ર 11 દિવસમાં અસદ સરકારને ઉથલાવી
સીરિયામાં, બળવાખોર જૂથોએ 27 નવેમ્બરથી સરકાર સામે કાર્યવાહી શરૂ કરી હતી અને 8 નવેમ્બરના રોજ, માત્ર 11 દિવસમાં, બળવાખોરોએ રાજધાની દમાસ્કસ પર કબજો જમાવ્યો હતો. ઈરાન અને રશિયાએ અસદ સરકારને બચાવવાનો પ્રયાસ કર્યો પરંતુ તેઓ સફળ થઈ શક્યા નહીં. ઈઝરાયેલ સાથેના યુદ્ધમાં ઈરાનના પ્રોક્સી જૂથો નબળા પડી ગયા છે ત્યારે રશિયા યુક્રેન સામે 33 મહિનાનું યુદ્ધ લડી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં બળવાખોરોના આક્રમણ સામે સીરિયાના બંને મોટા સાથી પક્ષો નિષ્ફળ રહ્યા હતા. આ દરમિયાન સીરિયાના રાષ્ટ્રપતિ બશર અલ અસદે બળવાના થોડા કલાકો પહેલા જ રાજીનામું આપી દીધું હતું અને મોસ્કો જવા રવાના થયા હતા, તેમણે પોતાના પરિવાર સાથે રશિયામાં શરણ લીધી હતી.
