એપ્રિલમાં પૂર્વ, ઉત્તરપૂર્વ અને દક્ષિણ દ્વીપકલ્પના ભારતમાં લાંબા સમય સુધી ગરમી અને લૂનું મુખ્ય કારણ ગાજવીજ સાથે વરસાદનો અભાવ : પશ્ર્ચિમ મધ્ય બંગાળની ખાડી અને ભારતના પૂર્વ કિનારે નિમ્ન સ્તર પર સર્જાયેલી એન્ટિ-સાયક્લોનિક સ્થિતિને કારણે ઓછો વરસાદ થયો
એપ્રિલ મહિનામાં સૌથી વધુ દિવસ 5 થી 7 અને 15 થી 30 તારીખ સુધી બે રાઉન્ડમાં જોવા મળ્યું ગરમીનું મોજું : 1901 પછી પ્રથમ વખત એપ્રિલ મહિનામાં પૂર્વ અને ઉત્તર-પૂર્વ ભારતમાં સરેરાશ લઘુત્તમ તાપમાન 28.12 ડિગ્રી સેલ્સિયસ નોંધાયું
(આઝાદ સંદેશ) નવી દિલ્હી : આ વર્ષે એપ્રિલ મહિનો સૌથી ગરમ રહ્યો હતો. 1901 પછી પ્રથમ વખત દેશના મોટાભાગના ભાગોમાં એપ્રિલમાં સૌથી વધુ દિવસો સુધી હિટવેવટની સ્થિતિ જોવા મળી હતી. આઇએમડી ડેટા દર્શાવે છે કે 2023ની સરખામણીએ આ વર્ષે એપ્રિલમાં ગરમીના વધુ દિવસો હતા, જે અત્યાર સુધીનું સૌથી ગરમ વર્ષ છે. મે મહિનામાં પણ કાળઝાળ ગરમીમાંથી રાહત નહીં મળે. આ મહિને દેશના મોટાભાગના વિસ્તારોમાં ગરમીનો પારો વધુ ઊંચકાશે અને હીટવેવના દિવસો પણ વધીને 11 દિવસ થઈ શકે છે. જોકે, 2023ને અત્યાર સુધીનું સૌથી ગરમ વર્ષ માનવામાં આવે છે.
ભારતીય હવામાન વિભાગ(આઇએમડી)ના મહાનિર્દેશક મૃત્યુંજય મહાપાત્રાએ બુધવારે મે મહિના માટે હવામાનની આગાહી જાહેર કરતી વખતે આ માહિતી આપી હતી. તેમણે કહ્યું કે એપ્રિલ મહિનામાં 5 થી 7 અને ત્યારબાદ 15 થી 30 તારીખ સુધી બે રાઉન્ડમાં ગરમીનું મોજું હતું. સરેરાશ મહત્તમ તાપમાન 31 ડિગ્રી સેલ્સિયસ નોંધાયું હતું. મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે એપ્રિલ મહિનામાં પૂર્વ અને ઉત્તર-પૂર્વ ભારતમાં સરેરાશ લઘુત્તમ તાપમાન 28.12 ડિગ્રી સેલ્સિયસ નોંધાયું હતું. 1901 પછી આ પ્રથમ વખત બન્યું હતું કે એપ્રિલમાં આ વિસ્તારોમાં આટલું ઊંચું લઘુત્તમ તાપમાન હતું. તેઓએ એ પણ અહેવાલ આપ્યો કે 1980ના દાયકાથી દક્ષિણ દ્વીપકલ્પના ભારતમાં સામાન્યથી વધુ તાપમાન સામાન્ય થઈ ગયું છે. આઇએમડી ડેટા દર્શાવે છે કે 2023ની સરખામણીએ આ વર્ષે એપ્રિલમાં ગરમીના વધુ દિવસો હતા, જે અત્યાર સુધીનું સૌથી ગરમ વર્ષ છે. મે મહિનામાં દેશના મોટાભાગના ભાગોમાં તાપમાન સામાન્ય કરતા વધુ રહેશે, પરંતુ, ઉત્તર-પૂર્વ ભારતના મોટાભાગના વિસ્તારો, ઉત્તરપશ્ર્ચિમ અને મધ્ય ભારતના કેટલાક વિસ્તારોમાં અને ઉત્તરપૂર્વીય દ્વીપકલ્પના ભારતના નજીકના વિસ્તારોમાં મહત્તમ તાપમાન સામાન્ય અને સામાન્યથી નીચે રહેવાની ધારણા છે. આ સિવાય ઉત્તરપૂર્વ ભારત, ઉત્તર પશ્ર્ચિમ ભારતના કેટલાક વિસ્તારો, ગંગાના મેદાનો અને
મધ્ય પ્રદેશ સિવાય દેશના મોટાભાગના વિસ્તારોમાં લઘુત્તમ તાપમાન સામાન્ય કરતા વધુ રહેશે. એપ્રિલમાં પૂર્વ, ઉત્તરપૂર્વ અને દક્ષિણ દ્વીપકલ્પના ભારતમાં લાંબા સમય સુધી ગરમી અને લૂનું મુખ્ય કારણ ગાજવીજ સાથે થતા વરસાદનો અભાવ હતો. પશ્ર્ચિમ મધ્ય બંગાળની ખાડી અને ભારતના પૂર્વ કિનારે નિમ્ન સ્તર પર સર્જાયેલી એન્ટિ-સાયક્લોનિક સ્થિતિને કારણે ઓછો વરસાદ થયો હતો. હવામાનની આ ઘટનાને કારણે દરિયામાંથી આવતા પવનો લાંબા સમય સુધી ઓડિશા અને બંગાળ તરફ ફૂંકાયા ન હતા. આઇએમડી અનુસાર, મે મહિનામાં સામાન્ય વરસાદ(લાંબા ગાળાની સરેરાશના 91-109 ટકા)ની અપેક્ષા છે. ઉત્તરપશ્ર્ચિમ ભારત, મધ્ય ભારતના કેટલાક વિસ્તારો, દ્વીપકલ્પના મોટાભાગના ભાગો અને ઉત્તરપૂર્વ ભારતમાં સામાન્ય કરતાં વધુ વરસાદ પડી શકે છે. પાંચ સક્રિય વેસ્ટર્ન ડિસ્ટર્બન્સના પ્રભાવને લીધે, ઉત્તર અને મધ્ય ભારતમાં એપ્રિલ મહિનામાં નિયમિત અંતરાલે વાવાઝોડા સાથે વરસાદ અને કરા પડ્યા હતા.
મે મહિનામાં 11 દિવસ હીટ વેવની શક્યતા
દેશના મોટાભાગના વિસ્તારોમાં આ મહિને ગરમીનો પારો વધુ ઊંચકાશે અને હીટવેવના દિવસો પણ વધીને 11 દિવસ થઈ શકે છે. મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે દક્ષિણ રાજસ્થાન, પશ્ર્ચિમ મધ્ય પ્રદેશ, વિદર્ભ, મરાઠવાડા અને ગુજરાત પ્રદેશોમાં મે મહિનામાં ગરમીનું મોજું લગભગ 8-11 દિવસ સુધી રહી શકે છે. રાજસ્થાનના બાકીના ભાગો, પૂર્વ મધ્યપ્રદેશ, પંજાબ, હરિયાણા, ચંદીગઢ, દિલ્હી, ઉત્તર પ્રદેશ, છત્તીસગઢના ભાગો, આંતરિક ઓડિશા, ગંગા પશ્ર્ચિમ બંગાળ, ઝારખંડ, બિહાર, ઉત્તર આંતરિક કર્ણાટક અને તેલંગાણામાં આ મહિને ગરમીનું મોજું 5-7 દિવસ સુધી રહેવાની શક્યતા છે. સામાન્ય રીતે, ઉત્તર ભારતના મેદાનો, મધ્ય ભારત અને દ્વીપકલ્પના ભારતના આસપાસના વિસ્તારોમાં ગરમીનું મોજું મે મહિનામાં લગભગ ત્રણ દિવસ સુધી રહે છે.
કેદારનાથ, બદ્રીનાથ, ગંગોત્રીમાં હિમવર્ષા :
કેદારનાથ ધામમાં આજે વહેલી સવારે હિમવર્ષા થઇ છે. ઉત્તરાખંડના પહાડી વિસ્તારોમાં બુધવારે મોડી સાંજે જ હવામાનમાં પલટો આવ્યો હતો. ગંગોત્રી ધામ સહિત ગૌમુખ ટ્રેક પર હિમવર્ષા થઈ હતી. તે જ સમયે, ચમોલી જિલ્લાના ઉંચા વિસ્તારોમાં હિમવર્ષા થઈ હતી, જ્યારે નીચલા વિસ્તારોમાં ભારે પવનને કારણે વાતાવરણ ઠંડું થઈ ગયું હતું. બદ્રીનાથ ધામ, હેમકુંડ સાહિબ, રુદ્રનાથની સાથે અન્ય ઊંચાઈવાળા વિસ્તારોમાં પણ હિમવર્ષા થઈ હતી. બદ્રીનાથ ધામમાં હિમવર્ષાના કારણે માસ્ટર પ્લાનનું કામ પણ પ્રભાવિત થયું છે. જ્યારે હેમકુંડ સાહિબ પદયાત્રાના માર્ગ પરથી બરફ હટાવવાની કામગીરી પણ હિમવર્ષાને કારણે પ્રભાવિત થઈ છે.
એપ્રિલમાં ઓડિશા, બંગાળમાં સૌથી વધુ દિવસ રહી હિટવેવ
મહાપાત્રાએ કહ્યું કે આ એપ્રિલમાં ગરમીના દિવસોની સંખ્યા પશ્ર્ચિમ બંગાળના ગંગા કાંઠામાં 15 વર્ષ અને ઓડિશામાં નવ વર્ષમાં સૌથી વધુ હતી. 2016 પછી પ્રથમ વખત ઓડિશામાં એપ્રિલ મહિનામાં ગરમીનું મોજું મહત્તમ 16 દિવસ સુધી રહ્યું હતું.
રોહતાંગ અને કિન્નૌરમાં હિમવર્ષા, કુલ્લુમાં વરસાદ
હિમાચલ પ્રદેશમાં યલો એલર્ટ વચ્ચે બુધવારે રોહતાંગ અને કિન્નૌરમાં હિમવર્ષા થઈ હતી અને કુલ્લુમાં ભારે વરસાદ થયો હતો. લાહૌલ-કુલુમાં દિવસભર હવામાન ખરાબ રહ્યું હતું. હિમવર્ષાને કારણે જાલોરી પાસમાં વાહનોની અવરજવર અટકી પડી હતી. રાજધાની શિમલા સહિત અન્ય વિસ્તારોમાં દિવસભર તડકો રહ્યો હતો. હવામાન વિભાગે આજથી બે દિવસ રાજ્યના મોટાભાગના વિસ્તારોમાં સ્વચ્છ હવામાન રહેવાની આગાહી કરી છે. તેમજ 4 અને 5 મેથી જો વેસ્ટર્ન ડિસ્ટર્બન્સ ફરી સક્રિય થાય તો વરસાદ અને હિમવર્ષા માટે યલો એલર્ટ જારી કરવામાં આવ્યું છે.
