કાચા તેલની ઘટતી કિંમતોના કારણે ભારતીય ઓઇલ માર્કેટિંગ કંપનીઓ ઘણો નફો કરી રહી છે, પરંતુ ગ્રાહકોને હજુ સુધી પેટ્રોલ અને ડીઝલની કિંમતોમાં મોટો ઘટાડો જોવા મળ્યો નથી. આઇઓસી, બીપીસીએલ અને એચપીસીએલ જેવી કંપનીઓની નાણાકીય સફળતા છતાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ ઊંચા રહ્યા છે, જેની અસર સ્થાનિક ખર્ચ અને ફુગાવા પર પડી છે.
દેશમાં ભલે મોંઘવારીનો આંકડો 4 ટકાથી નીચે જોવા મળી રહ્યો હોય પરંતુ સામાન્ય લોકોના ખિસ્સામાંથી પેટ્રોલ-ડીઝલ હજુ પણ ભાવ ખાલી થઈ રહ્યા છે. તે પણ ત્યારે જ્યારે આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં કાચા તેલની કિંમત 72 ડોલર પ્રતિ બેરલથી ઓછી છે. જેનો સીધો ફાયદો દેશની સરકારી ઓઇલ કંપનીઓને થઇ રહ્યો છે. કાચા તેલની કિંમતો ઘટતા કંપનીઓની તિજોરી નફાવસૂલીથી ભરતી જોવા મળી રહી છે.
માર્ચના મધ્યમાં પેટ્રોલિયમ કંપનીઓએ પેટ્રોલ-ડીઝલના ભાવમાં લિટરદીઠ રૂ.2નો ઘટાડો કર્યો હતો. તે પછી કિંમતોમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી. ખાસ વાત એ છે કે તે સમયે બ્રેન્ટ ક્રૂડ ઓઇલના ભાવ 85 ડોલર પ્રતિ બેરલથી વધુ હતા. ત્યાર બાદ કાચા તેલની કિંમતમાં 14 ડોલર પ્રતિ બેરલનો ઘટાડો નોંધાયો છે, પરંતુ પેટ્રોલ અને ડીઝલની કિંમતોમાં કોઇ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી. આવો અમે પણ તમને આંકડા સાથે સમજાવવાનો પ્રયાસ કરીએ કે પેટ્રોલિયમ કંપનીઓ કેવી રીતે સામાન્ય લોકોને આપ્યા વગર પોતાની તિજોરી ભરી રહી છે.
આ પણ વાંચો: યસ બેન્કની આ કંપનીને મોટો ઝટકો, બેંક ખાતા ફ્રીઝ કરવા કોર્ટે આપ્યો આદેશ જાણો કારણ
કેટલો ફાયદો થાય છે
ઇન્ડિયન ઓઇલ કોર્પોરેશન (આઇઓસી), ઇન્ડિયા પેટ્રોલિયમ કોર્પોરેશન લિમિટેડ (બીપીસીએલ) અને હિન્દુસ્તાન પેટ્રોલિયમ કોર્પોરેશન લિમિટેડ (એચપીસીએલ) જેવી સરકારી ઓઇલ માર્કેટિંગ કંપનીઓ પેટ્રોલ પર લિટર દીઠ રૂ.15 અને ડીઝલ પર લિટર દીઠ રૂ.12નો નફો કરી રહી છે. આઈસીઆરએના તાજેતરના અહેવાલ મુજબ, ક્રૂડ ઓઇલના ભાવમાં ઘટાડાને કારણે નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. આઇસીઆરએના સિનિયર વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ અને ગ્રૂપ હેડ – કોર્પોરેટ રેટિંગ્સ ગિરીશ કુમાર કદમે જણાવ્યું હતું કે આઇસીઆરએના અંદાજ મુજબ સપ્ટેમ્બર 2024માં (17 સપ્ટેમ્બર સુધી) પેટ્રોલિયમ કંપનીઓએ આંતરરાષ્ટ્રીય ઉત્પાદનની કિંમતોની તુલનામાં પેટ્રોલ પર લિટર દીઠ 15 રૂપિયા અને ડીઝલ પર લિટર દીઠ 12 રૂપિયાનો ચોખ્ખો નફો જોયો હતો. માર્ચ 2024 પછી આ ઇંધણોમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી. 15 માર્ચ 2024ના રોજ પેટ્રોલ અને ડીઝલમાં 2 રૂપિયા પ્રતિ લીટરનો ઘટાડો કરવામાં આવ્યો હતો.
વધેલા માર્કેટિંગ માર્જિન
ક્રૂડ ઓઇલના ભાવની સીધી અસર ફ્યુઅલ રિટેલ વિક્રેતાઓ, ખાસ કરીને ઓએમસીની નફાકારકતા પર પડે છે, જેઓ ભારતના ઇંધણ રિટેલ બજારના લગભગ 90 ટકા હિસ્સા પર નિયંત્રણ ધરાવે છે. આંતરભાષી બજારમાં ક્રૂડ ઓઇલના ભાવ ઘટતાં આ કંપનીઓ પોતાનું માર્કેટિંગ માર્જિન વધારવામાં સફળ રહી છે. આઈસીઆરએનો અહેવાલ દર્શાવે છે કે ક્રૂડ ઓઇલના ભાવમાં ઘટાડાને કારણે તાજેતરના સપ્તાહોમાં ઓએમસીના માર્કેટિંગ માર્જિનમાં નોંધપાત્ર સુધારો થયો છે.
મંત્રાલયનું આ નિવેદન હતું
આ મહિનાની શરૂઆતમાં પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ મંત્રાલયના સચિવ પંકજ જૈને ઓઇલ માર્કેટિંગ કંપનીઓને જણાવ્યું હતું કે જો ક્રૂડ ઓઇલના ભાવ લાંબા સમય સુધી નીચા રહેશે તો ઇંધણના ભાવમાં ઘટાડા અંગે વિચારણા થઇ શકે છે. જો કે, સામાન્ય લોકો શંકાશીલ છે, કારણ કે વૈશ્વિક તેલના ભાવમાં અગાઉના ઘટાડાને કારણે ભારતમાં ઇંધણના ભાવમાં અર્થપૂર્ણ ઘટાડો કરવામાં આવ્યો નથી. વર્ષ 2023-24ના સંપૂર્ણ નાણાકીય વર્ષમાં હિન્દુસ્તાન પેટ્રોલિયમ કોર્પોરેશન લિમિટેડ (એચપીસીએલ)એ રૂ.16,014 કરોડનો વિક્રમી નફો નોંધાવ્યો હતો, જે અગાઉના વર્ષના રૂ.6,980 કરોડની ખોટ કરતાં નોંધપાત્ર ફેરફાર છે.
